NEW YORK – Ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế tại Manhattan đã ra phán quyết ngăn chặn kế hoạch áp thuế đối ứng do cựu Tổng thống Donald Trump ban hành hồi đầu tháng 4, với lý do ông đã vượt quá thẩm quyền theo quy định của pháp luật liên bang.

Phán quyết được đưa ra sau khi tổ chức Liberty Justice Home – một tổ chức phi đảng phái – đứng ra khởi kiện thay mặt cho năm doanh nghiệp nhỏ tại Mỹ, bao gồm một hãng nhập khẩu rượu vang và đồ uống có cồn tại New York cùng một nhà sản xuất thiết bị giáo dục và nhạc cụ tại Virginia. Các doanh nghiệp này cho rằng sắc lệnh thuế sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của họ.

Tổng thống Donald Trump phát biểu trong sự kiện công bố thuế đối ứng tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, ngày 2/4

Trong phán quyết, các thẩm phán nhấn mạnh rằng quyền điều tiết thương mại với nước ngoài là quyền hạn của Quốc hội Mỹ theo Hiến pháp, và quyền lực của Tổng thống không thể vượt qua giới hạn này, ngay cả trong bối cảnh khẩn cấp về kinh tế.

Ông Trump trước đó viện dẫn Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) năm 1977 để ban hành sắc lệnh áp thuế. Tuy nhiên, tòa án kết luận: “Các sắc lệnh đã vượt quá thẩm quyền mà IEEPA trao cho Tổng thống trong việc điều tiết nhập khẩu thông qua thuế.”

Chính sách thuế bị phản đối rộng rãi

Sắc lệnh được công bố ngày 2/4 tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, trong đó quy định mức thuế 10% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 5/4. Kể từ ngày 9/4, mức thuế đối với các đối tác thương mại lớn sẽ tăng lên tối đa 50%. Tuy nhiên, sau khi thị trường tài chính toàn cầu phản ứng tiêu cực, Tổng thống Trump đã tuyên bố hoãn áp dụng mức thuế cao hơn trong 90 ngày để tạo điều kiện đàm phán.

Vụ kiện của Liberty Justice Home chỉ là một trong ít nhất 7 thách thức pháp lý đối với chính sách thuế của ông Trump, bên cạnh các đơn kiện đến từ 13 bang và nhiều nhóm doanh nghiệp nhỏ khác. Mặc dù các luật sư của Nhà Trắng có thể kháng cáo, nhưng phán quyết lần này được đánh giá là đòn giáng mạnh vào định hướng kinh tế mang tính đối đầu của ông Trump.

Trong thời gian tại nhiệm, ông Trump cũng từng áp đặt các mức thuế riêng biệt đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, Canada và Mexico, cùng thuế nhập khẩu 25% đối với các sản phẩm như nhôm, thép, ô tô và linh kiện ô tô.

Thị trường tài chính phản ứng tích cực

Ngay sau khi phán quyết được công bố, thị trường tài chính Mỹ lập tức ghi nhận tín hiệu lạc quan. Các chỉ số chứng khoán tương lai đồng loạt tăng:

• S&P 500 tăng 1,4%

• Nasdaq 100 tăng 1,7%

• DJIA (Dow Jones) tăng 1%, tương đương 438 điểm

Trong khi đó, giá vàng thế giới giảm mạnh do áp lực tâm lý từ thị trường. Mở cửa phiên giao dịch ở mức 3.286 USD/ounce, giá vàng hiện giảm còn 3.262 USD/ounce.